ธุรกิจสวนสนุกกำลังดิ้นเฮือกสุดท้ายหลังเจอพิษ “โควิด-19” ปิดให้บริการนานมากกว่า 2 เดือนและรอประกาศผ่อนคลายมาตรการล็อกดาวน์ระยะที่ 4 โดยเฉพาะกรณีที่เกิดขึ้นล่าสุด เมื่อ “พีน่า กรุ๊ป” ตัดสินใจยุติกิจการ ซานโตรินี พาร์ค ชะอำ สวนสนุก สวนน้ำ และแหล่งชอปปิ้ง พื้นที่ 60 ไร่ ชั่วคราว 12 เดือน หรือจนกว่าสถานการณ์การระบาดทั่วโลกจะยุติ และการเดินทางของนักท่องเที่ยวต่างชาติกลับเข้าสู่ภาวะปกติ
ต้องยอมรับว่าธุรกิจสวนสนุกเกี่ยวโยงโดยตรงกับการท่องเที่ยว ซึ่งข้อมูลจากกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา เฉพาะตัวเลขไตรมาสแรก (เดือนมกราคม-มีนาคม) ปี 2563 ประเทศไทยมีรายได้รวมจากการท่องเที่ยว 5.1 แสนล้านบาท หดตัว 38.15% เมื่อเทียบกับปีก่อน และอีก 2 เดือนถัดมาซึ่งเป็นหน้าไฮซีซั่นหยุดชะงักทั้งหมด รายได้เป็น “ศูนย์”
วุฒิชัย เหลืองอมรเลิศ กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท สยามพาร์ค บางกอก จำกัด ผู้บริหารสวนน้ำและสวนสนุก “สวนสยาม” และนายกสมาคมสวนสนุก เปิดเผยกับ “ผู้จัดการ 360 องศา” ว่า ผลกระทบของธุรกิจที่ยังถูกล็อกดาวน์จะเพิ่มขึ้นหากไม่มีความช่วยเหลือระยะ 2 เพราะมาตรการต่างๆ ความช่วยเหลือด้านสิทธิประโยชน์กรณีว่างงานเนื่องจากเหตุสุดวิสัยให้ผู้ประกันตนมาตรา 33 มีสิทธิรับเงินกรณีว่างงาน 62% ของค่าจ้างรายวันจะครบกำหนด 90 วัน ในวันที่ 22 มิถุนายนนี้
หากรัฐยังไม่ให้เปิดกิจการจะมีการต่อมาตรการหรือไม่ เนื่องจากธุรกิจส่วนใหญ่ไม่มีการเก็บเงินสดและมีไม่กี่เจ้าที่เก็บเงินสดเกิน 3 เดือน
ปัจจุบันสมาคมสวนสนุกและสวนพักผ่อนหย่อนใจ (The Thai Amusement and Leisure Park Association: TAPA) มีสมาชิกผู้ประกอบการ 15 ราย ได้แก่ พิพิธภัณฑ์ ริบลีส์ พัทยา, ซาฟารีเวิลด์, ซีนิคอล เวิลด์ เขาใหญ่, ดรีมเวิลด์, ซานโตรินี พาร์ค ชะอำ, ปางช้างแม่สา เชียงใหม่, ฟาร์มจระเข้และสวนสัตว์สมุทรปราการ, โยโย่แลนด์, เลค เฮฟเว่น รีสอร์ท, ฟาร์มจระเข้สามพราน, สยามพาร์คซิตี้, สวนนงนุช พัทยา, สวนน้ำเดอะมอลล์แฟนตาเซียลากูน, อุทยานหินล้านปีและฟาร์มจระเข้พัทยา และโอเอซิส ซีเวิลด์ จันทบุรี ซึ่งทุกรายได้รับผลกระทบหนักหนาสาหัส
“ถ้าปิดกิจการครบ 3 เดือนและถูกปิดต่ออีก ตรงนี้สำคัญ เพราะจริงๆ แล้วหากรัฐช่วยให้ภาคเอกชนสามารถยืนได้บนขาของตัวเองไม่มากก็น้อย จะช่วยลดภาระของรัฐได้อย่างมาก”
ขณะเดียวกันแม้เปิดให้ธุรกิจกลับมาเริ่มเปิดดำเนินกิจการได้ ประชาชนทั่วไป พนักงานยังไม่สามารถดูแลตัวเองอย่างเต็มที่เหมือนช่วงก่อนโควิด ดูจากศูนย์การค้าและโรงภาพยนตร์ จำนวนลูกค้าไม่ได้กลับมาเหมือนเดิม โรงภาพยนตร์จาก 200 ที่นั่ง ลดเหลือ 50 ที่นั่งต่อโรง สภาพเงินเดือนถูกหักลดตามสัดส่วนรายได้ 30-50% แน่นอน
สิ่งที่ภาครัฐต้องทำ คือ 1. ดูแลภาคประชาชน โดยเจรจากับสถาบันการเงินในเรื่องการผ่อนบ้าน ผ่อนรถ ผ่อนบัตรเครดิต ซึ่งการช่วยเหลือของธนาคารส่วนใหญ่อยู่ที่ 3 เดือน เมษายน-มิถุนายน อย่างน้อยควรต่ออีก 3 เดือน หรือถึงสิ้นปี
2. ดูแลธุรกิจ ทำให้ผู้ประกอบการขนาดกลาง ขนาดใหญ่ ยืนบนขาตัวเองได้ เขาจะดูแลพนักงาน ลดภาระภาครัฐได้มาก หรือแม้กระทั่งพนักงานระดับบริหาร ระดับกลาง รายได้สูงกว่า 15,000 บาทต่อเดือน แต่ถูกลดเงินเดือน ไม่ใช่ได้ 62% แต่แค่ 10-20% รวมถึงพนักงานพาร์ตไทม์ที่รายได้หายไปทันที หากเปิดกิจการได้ย่อมหมายถึงรายได้จะเพิ่มกลับมา
นายวุฒิชัยกล่าวว่า ภาครัฐควรพิจารณาผ่อนปรนธุรกิจสวนสนุก ซึ่งไม่ใช่แค่เรื่องเศรษฐกิจ เพราะโดยธรรมชาติมนุษย์ไม่ได้ถูกออกแบบให้อยู่สันโดษ มนุษย์เป็นสัตว์สังคม การล็อกคนไว้ในพื้นที่จำกัดนานๆ แม้ไม่ได้ขังคุก มีความสะดวกสบาย มีอินเทอร์เน็ต สั่งอาหารมารับประทานที่บ้านได้ ดูทีวี เปิดแอร์ แต่มนุษย์ทุกคนไม่ได้อยากถูกขังอยู่บ้าน สิ่งที่ธุรกิจท่องเที่ยวหรือสวนสนุกทำให้ได้ คือ เป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจ ลดความเครียด
“เราเริ่มเห็นความเครียดในสังคมมากขึ้น ทำอย่างไรให้ผู้ประกอบการไทยช่วยให้ผู้คนในประเทศ ไม่ว่าชาติไหนสามารถมีแหล่งพักผ่อนหย่อนใจในราคาไม่สูง ไม่ต้องไปไหนไกล อยู่ในกรุงเทพฯ เที่ยวสวนสนุกในห้าง หรือเที่ยวสวนสยาม เห็นลูกๆ หัวเราะ ความเครียดหายไป นี่คือหน้าที่ของธุรกิจนี้ ไม่ว่าจะมาเล่นน้ำ เล่นสวนสนุก ภายใต้เงื่อนไขของกระทรวงสาธารณสุข สุขอนามัย ความปลอดภัย เรายินดีทำเต็มที่”
ทั้งนี้ บริษัทเตรียมความพร้อมภายในสวนสยามอย่างครบถ้วนและถือเป็นข้อได้เปรียบ เนื่องจากที่นี่เป็นพื้นที่กว้าง มีความเสี่ยงในการติดโรคน้อย ขณะที่ช่วงนี้เข้าหน้าฝนและเป็นช่วงโลว์ซีซั่น คาดการณ์จำนวนผู้คนเข้ามาใช้บริการไม่หนาแน่นมาก หรือแม้จะมาอย่างหนาแน่น บริษัทควบคุมจำนวนได้ เพราะเป็นพื้นที่ส่วนบุคคล ลูกค้าต้องซื้อบัตรผ่านประตู ประเมินจากพื้นที่มากกว่า 200-300 ไร่ จุคนได้เป็นหมื่นคน และทะเลเทียม หรือสวนน้ำมีการใส่คลอรีน ซึ่งมีคุณสมบัติยับยั้งเชื้อโรคมากกว่าน้ำสบู่หลายเท่า
ส่วนกรณีการกระจุกตัวบางจุด เช่น ห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า จุดขายบัตร จุดขายอาหาร มีคิวไลน์ เว้นระยะตามมาตรฐานกระทรวงสาธารณสุขอย่างน้อย 1 เมตร
“ถ้าคำนวณเนื้อที่ 1 ไร่ คือ 1,600 ตารางเมตร ใช้มาตรฐานศูนย์การค้าที่จำกัด 5 ตร.ม. ต่อคน ผมให้เลย มาสวนสยามจำกัดที่ 10 ตร.ม. ต่อคน เนื้อที่ 1 ไร่ 1,600 ตร.ม. รับได้ 160 คน 100 ไร่ คือ 16,000 คน เรามี 200-300 ไร่ รับได้เกือบ 3 หมื่นคน ซึ่งจริงๆ ไม่เยอะขนาดนั้น และปัจจุบันคนไทยมีวินัยมากขึ้น ให้ความสำคัญกับ Social Distancing ในเชิงปฏิบัติอาจมีปัญหาบ้าง แต่ไม่มากและเราจำกัดได้”
สำหรับเครื่องเล่นที่มีความเสี่ยง เช่น เป็นห้องแอร์และพื้นที่จำกัด จะปิดให้บริการ ซึ่งมีประมาณ 40%
ด้านโครงการ “บางกอกเวิลด์” แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมขนาดใหญ่ พื้นที่ขนาด 70 ไร่ ด้านหน้าสวนสยาม ซึ่งใช้งบลงทุนกว่า 3,000 ล้านบาทนั้น นายวุฒิชัยยอมรับว่า Slow Down เล็กน้อย เพราะการก่อสร้างติดขัดมาตรการเคอร์ฟิว และเจอปัญหากระแสเงินสด เนื่องจากบริษัทแม่สวนสยามถูกปิดชั่วคราว ไม่มีรายได้ 2 เดือนกว่า แต่ล่าสุดได้รับการสนับสนุนจากธนาคารกรุงเทพ ทำให้โครงการเดินหน้าต่อได้และมั่นใจจะเผยโฉมตามแผนในปี 2564
แน่นอนว่า ประวัติศาสตร์ของ “สวนสยาม” ยาวนานครบ 40 ปี เปลี่ยนชื่อทางการใหม่เป็น “สยามอะเมซิ่งพาร์ค” ต้องฝ่าฟันวิกฤตหลายรอบตั้งแต่รุ่นพ่อ คือ นายไชยวัฒน์ เหลืองอมรเลิศ จนส่งต่อให้เจเนอเรชั่น 2
วุฒิชัยบอกว่า วิกฤตโควิด-19 แปลกและท้าทายมากกว่าทุกวิกฤต เพราะกระแสเงินสดหายไปทันที เหมือนรถวิ่งๆ อยู่แล้วมีคนมาเหยียบเบรกมือ แต่ไม่มีใครรู้เกิดอะไรขึ้น บุคลากรทางการแพทย์ทำเต็มที่แต่ไม่มีใครรู้ชัดเจน โรคเกิดขึ้นได้อย่างไร จะทำอย่างไร ต้องขอบคุณบุคลากรทางการแพทย์และภาครัฐที่ทำกันอย่างเต็มที่
“เราหวังว่าจะเปิดได้เร็วๆ นี้ สวนสนุกหลายแห่งในต่างประเทศเริ่มเปิดแล้ว Universal Orlando และ Sea World ส่วน Walt Disney World ที่เมืองออร์แลนโดจะเปิดเดือนหน้า เวลานี้ประเทศไทยเริ่มตั้งหลักได้แล้ว ชีวิตต้องดำเนินต่อไป ต้องเรียนรู้ จะเดินไปสภาพไหนก็ตาม อย่าหยุด หยุดเมื่อไหร่เราแพ้ ประเทศไทยต้องเดินไปข้างหน้า จะเอาแบบไม่มีความเสี่ยงเลยคงมีแต่ในตำรา”
เขาทิ้งท้ายอย่างน่าขบคิดว่า ในชีวิตจริง ทุกอย่างมีความเสี่ยง แต่หัวใจสำคัญอยู่ที่การบริหารจัดการให้เหมาะสมและนั่นจะทำให้ประเทศเดินต่อไปได้
