พัฒนาการศูนย์การเรียนรู้ในไทยช่วง 10 ปีหลังท่ามกลางการขับเคลื่อนของสังคมที่เต็มไปด้วยเทคโนโลยี ที่เครื่องมือสื่อสารอย่างโทรศัพท์เคลื่อนที่ หรือแท็บเล็ตกลายเป็นอวัยวะลำดับที่ 33 ของใครหลายคน ซึ่งทำให้การเข้าถึงข้อมูลนั้นทำได้ง่ายแทบจะทุกที่ ทุกเวลา แต่จะมีสักกี่คนที่อ่านข้อมูลเหล่านั้นตั้งแต่อักษรตัวแรกจนตัวสุดท้ายของบรรทัด
ย้อนหลังไปราว 10 ปี ประเทศไทยมีการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้หรือพิพิธภัณฑ์มีชีวิต ซึ่งทำให้บรรยากาศในการเดินเข้าไปยังพิพิธภัณฑ์เปลี่ยนไปจากความทรงจำเดิมที่เคยมีในวัยเด็ก จากที่ต้องไปยืนอ่านข้อมูล หรือฟังเจ้าหน้าที่บรรยายอย่างเดียว คงต้องปรับเปลี่ยนตามความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี เมื่อเทคนิคหรือ Multimedia ต่างๆ ถูกนำมาใช้ในการศูนย์การเรียนรู้ต่างๆ ทั้งเพื่อให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจและสร้างบรรยากาศใหม่ๆ ในการเรียนรู้
TK Park และนิทรรศน์รัตนโกสินทร์ คือตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุด นับเป็นศูนย์การเรียนรู้แนวใหม่ที่ผสมผสาน ความเป็นพิพิธภัณฑ์ทั้งแนวเก่าแนวใหม่ ได้อย่างลงตัวและเป็นผลงานชิ้นโบแดงของ Right Man
ไร้ท์แมน ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2533 และดำเนินธุรกิจโดยเป็นผู้ให้บริการอุตสาหกรรม MICE อย่างครบวงจรให้บริการออกแบบ สร้างสรรค์งานทั้งในระดับประเทศและระดับนานาชาติ โดยแบ่งกลุ่มงานออกเป็น 4 สาขาบริการ
กลุ่มงาน Events ที่รับผิดชอบงานเปิดตัวสินค้า งานประชุมสัมมนา
กลุ่มงาน Exhibitions งาน Expo งานนิทรรศการ
กลุ่มงาน Interiors ออกแบบตกแต่งภายในสำหรับองค์กรธุรกิจต่างๆ
กลุ่มงาน Museums เช่น พิพิธภัณฑ์ และศูนย์การเรียนรู้รูปแบบทันสมัย สื่อจัดแสดงและเทคโนโลยีต่างๆ
นอกจากงานด้านการออกแบบโครงสร้างแล้ว ไร้ท์แมนยังกินรวบไปถึงงานด้านการบริการ ทั้งงานบริหารโครงการ ตั้งแต่กระบวนการสรรหาบุคลากร บริหารรายได้ วางแผนกลยุทธ์ และการตลาดประชาสัมพันธ์ กระทั่งงานบริการสร้างสรรค์เทคโนโลยี “เรามีจุดแข็งตรงที่เรามี Studio ที่ดูแลงาน Interaction Studio โดยเฉพาะ ซึ่งบริษัทอื่นยังไม่มี นี่จึงกลายเป็น Signature อีกอย่างของเรา” อุปถัมป์ นิสิตสุขเจริญ MD ไร้ท์แมน อธิบาย
การหันมาจับงาน Museums อย่าง TK Park และนิทรรศน์รัตนโกสินทร์ จนมีเสียงตอบรับที่เป็นไปในทิศทางที่ดี ส่งผลให้ไร้ท์แมนมีงานมิวเซียมและศูนย์การเรียนรู้วิ่งเข้าชนอย่างต่อเนื่อง “หลังจากเปิด TK Park ไปก็มีลูกค้าเข้ามา อยากให้เราออกแบบห้องสมุดในสไตล์ TK Park แต่ต้องทำให้ดีกว่า” MD ไร้ท์แมนเล่า “ทีมงานจะคิดอยู่เสมอว่าโปรเจกต์ก่อนหน้านี้เราทำผลงานออกมาดีแค่ไหน โปรเจกต์ต่อไปเราต้องทำให้ดีกว่าเสมอ”
ดูเหมือนว่าการเปิดตลาดด้านการเป็นผู้ออกแบบทั้งโครงสร้างและการบริหารจัดการจะส่งผลให้ไร้ท์แมนถูกวางตำแหน่งไว้เป็นอันดับต้นๆ ของวงการ จนมีผลงานพิพิธภัณฑ์ในประเทศอย่างต่อเนื่อง โดยมีฐานลูกค้าที่เป็นหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน อีกทั้งการที่มีคู่แข่งน้อยยิ่งได้เปรียบ
“คู่แข่งของเราในตลาดมีเพียง 5-6 บริษัท อีกทั้งเรายังแยกส่วนในการดูแลงาน เรามีแผนกที่ดูแลงานอีเว้นท์ และแผนกที่ดูแลงานด้านพิพิธภัณฑ์ เพราะด้วย Content ที่ต่างกัน ระยะเวลาการเตรียมงานไม่เหมือนกัน การแยกส่วนดูแลทำให้ง่ายต่อการจัดการบริหาร” อุปถัมป์ กล่าวเสริม
ศูนย์การเรียนรู้ในประเทศไทย หากจะเปรียบเทียบกับประเทศในแถบทวีปยุโรปนั้นคงเป็นเรื่องยาก เพราะประเทศในทวีปยุโรปมีการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ไปมากกว่า 30-40 ปี ในขณะที่ประเทศไทยเราเพิ่งจะมาหันมาให้ความสนใจในช่วง 10 ปีหลัง หนทางการเติบโตของศูนย์การเรียนรู้ของประเทศไทยในอนาคต “ประเทศไทยน่าจะมีโอกาสที่จะเกิดศูนย์การเรียนรู้ใหม่ๆ เพิ่มขึ้นอีก เพราะทั้งหน่วยงานรัฐและเอกชนต่างมุ่งเน้นในด้านการพัฒนาให้เกิดการเรียนรู้นอกสถานที่ มากกว่าที่จะมาอยู่แค่บนหนังสือ ซึ่งศูนย์การเรียนรู้จะช่วยให้เยาวชนและผู้ใช้บริการได้ข้อมูลในเชิงลึก ที่อาจจะช่วยต่อยอดความคิดได้” ผู้นำไร้ท์แมนอธิบาย
หลายองค์กรเริ่มหันมาให้ความสนใจในเรื่องการสร้างศูนย์การเรียนรู้มากขึ้น จึงเป็นโอกาสที่ไร้ท์แมนมองเห็นและเข้ามาเสนอตัวสร้าง Touch Point ให้เพราะองค์กรภาครัฐแทบจะไม่มีโอกาสที่จะสื่อสารกับสาธารณะ ถึงบทบาทและหน้าที่ที่มีต่อสังคม เพื่อให้ประชาชนได้รับรู้ข้อมูลที่เกี่ยวกับหน่วยงานและองค์กรนั้นๆ
“สปป.ลาว มีความเสถียรในด้านการเมืองพอสมควร องค์กรอื่นๆ อาจจะมองว่า ต้องรุกตลาดพม่า เวียดนาม แต่เรามองกลับกัน” AEC กระแสตื่นตัวของคนทำธุรกิจ เมื่อประเทศไทยจะเข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งของประชาคมอาเซียน การบุกตลาดประเทศเพื่อนบ้านของอุตสาหกรรม MICE ถือว่าน่าสนใจไม่น้อย เพราะการตัดสินใจเดินออกนอกกรอบของไร้ท์แมนในครั้งนี้จุดหมายอยู่ที่ สปป.ลาว ที่นอกจากเสถียรภาพทางการเมืองที่ค่อนข้างจะมั่นคง หลักเกณฑ์ในการเปิดรับบริษัทต่างชาติเข้าไปทำธุรกิจยังค่อนข้างที่จะชัดเจน บางประเทศดูภายนอกอาจจะมองว่าน่าลงทุนก็จริง แต่พอเอาเข้าจริงแล้วอาจมีปัญหามากมายตามมา บางบริษัทเร่งรีบลงทุน แต่สุดท้ายก็เกิดปัญหาเรื่องข้อตกลงที่ไม่ลงตัวจนทำให้ต้องระงับโครงการไป “ประเทศลาวแม้จำนวนประชาชนจะน้อย แต่ในมุมมองด้านการพัฒนาประเทศเขามีนโยบายและโปรเจกต์เยอะ เราเข้าไปก็ไม่ได้ทำลายความเป็นชาตินิยมของเขา แต่เรานำเทคโนโลยีเข้าไปชูความเป็นชาตินิยมของเขาให้ชัดขึ้น”
Workpoint+Right Man = Work Right กิจการร่วมค้าที่เกิดจากความร่วมมือระหว่าง บริษัท เวิร์คพอยท์ เอ็นเทอร์เทนเม้นท์ จำกัด (มหาชน) และ บริษัท ไร้ท์แมน จำกัด จับมือเข้าไปประมูลการออกแบบนิทรรศการ Thailand Pavilion Expo Milano 2015 Italy การพยายามลบภาพจำเดิมๆ ของสถาปัตยกรรมไทยที่มักเป็นยอดแหลม วัด วัง บ้าน เจดีย์ เป็นเรื่องเสี่ยงที่ผู้บริหารไร้ท์แมนกำลังทำ
ซึ่งความเสี่ยงครั้งนี้ทำให้ Work Right ต้องดึงเอาสถาปนิกจาก O.B.A. อย่างคุณสมิท โอบายะวาทย์ มาร่วมออกแบบสถาปัตยกรรม “ด้านเทคโนโลยีของประเทศเรากับญี่ปุ่น อเมริกา ค่อนข้างจะทันกัน โดยเฉพาะด้านการผลิตสินค้าเราไม่น้อยหน้าใคร แต่ทุกครั้งที่เราได้ออกงาน Expo ในต่างแดน เราจะเสนอแต่ด้านท่องเที่ยว สถาปัตยกรรมไทย จนเป็นภาพชินตาไปแล้ว ทั้งที่เรามีจุดขายอื่นอีกมาก”
ประเทศไทยมีศักยภาพที่ดีในการเป็นผู้ส่งออกอาหารที่มีคุณภาพอันดับต้นๆ ของโลก “อาหารหล่อเลี้ยงโลก พลังงานหล่อเลี้ยงชีวิต” ธีมของงาน Expo ที่มิลานครั้งนี้อาจเป็นเรื่องได้เปรียบสำหรับประเทศไทย นอกเหนือไปจากการโชว์ศักยภาพด้านเทคนิคต่างๆ แล้ว งานนี้อาจเรียกได้ว่าเป็นงานโชว์สมองของสถาปนิกไทยเลยก็ว่าได้ เพราะจะเป็นแหล่งรวมสถาปนิกชั้นนำของโลกด้วย
City Library และพิพิธภัณฑ์การ์ตูน โปรเจกต์ใหม่ที่อยู่ในมือของไร้ท์แมน น่าสนใจตรงที่ความใฝ่ฝันของทีมงานที่จะทำให้ทุกศูนย์การเรียนรู้ออกมาดีที่สุด และทุกโปรเจกต์ต้องดีกว่าครั้งก่อนเสมอ เมื่อมีบรรทัดฐานที่สูงอย่างนิทรรศน์รัตนโกสินทร์ และ TK Park พวกเขาจะสร้างผลงานใหม่ออกมาในรูปแบบใด
แม้เทคโนโลยีจะพัฒนาก้าวไปไกลสักเพียงไหน แต่สิ่งที่จะลืมไม่ได้คือการพัฒนาศักยภาพทางความคิด และจิตสำนึกของคนที่มีต่อสังคมส่วนรวม หากศูนย์การเรียนรู้สามารถต่อยอดความคิดและชวนให้คิดนอกกรอบได้ ทุกๆ หน่วยงานคงต้องร่วมมือกันจัดสรรพื้นที่ที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพ ที่จะสร้างให้เมืองไทยเป็นศูนย์รวมแห่งการเรียนรู้ในหลายๆ ด้าน ไม่เฉพาะเจาะจงที่จะเรียนรู้รากเหง้าแต่เพียงอย่างเดียว
Relate Story
