พิพิธภัณฑ์ต่างจังหวัด

ฝรั่งเศสให้ความสำคัญกับวัฒนธรรมมาก นักคิด นักเขียน อาร์ติสต์แขนงต่างๆ หรือแม้แต่นักการเมือง และผู้มีส่วนร่วมในการปกป้องประเทศ ล้วนมีค่าควรแก่การจดจำ ในฝรั่งเศสจึงมีพิพิธภัณฑ์เล็กๆ มากมาย กระจายไปตามเมืองต่างๆ

กุสตาฟ กูร์เบต์ (Gustave Courbet) เป็นจิตรกรยุคก่อนอิมเพรสชั่นนิสต์ เป็นหนึ่งในผู้นำร่องในการแหกกฎของราชบัณฑิตยสภาสาขาวิจิตรศิลป์ ด้วยการเขียนรูปเกี่ยวกับชาวบ้านขนาดใหญ่ ซึ่งแต่เดิมสงวนให้แต่บุคคลสำคัญ นอกจากนั้นยังพันผูกกับการเมือง มีส่วนร่วมในการลุกฮือของชาวปารีสในยุคที่เรียกว่า Commune de Paris เคยเขียนหนังสือร้องเรียนไปยังรัฐให้ย้ายเสากลางปลาซ วองโดม (Place vendôme) ไปติดตั้งที่โอเต็ล เดแซงวาลีดส์ (Hôtel des Invalides) แทน เพราะเป็นเสาที่จารึกการสงครามของนโปเลอง (Napoléon) อันเป็นยุคจักรวรรดิ ไม่มีคุณค่าแต่อย่างใด ช่วง Commune de Paris ชาวปารีส เขาเกิดที่ออร์นองส์ (Ornans) เมืองนี้จึงทำบ้านที่เขาเคยพำนักเป็นพิพิธภัณฑ์

วินเซนต์ วาน โก๊ก (Vincent Van Gogh) เดินทางไปเมืองอาร์ลส์ (Arles) เพื่อเขียนรูป เขาตื่นตาตื่นใจกับแสงแดดอันเจิดจ้า ภายในเวลา 15เดือนที่พำนักที่เมืองนี้ เขาเขียนภาพหลายร้อยภาพ เมื่อวันที่ 5 เมษายน 2014เมืองอาร์ลส์จึงเปิด Fondation Van Gogh กลางใจเมือง นำภาพเขียนของวินเซนต์ วาน โก๊กไปแสดง 9 ภาพด้วยกัน เป็นภาพที่พิพิธภัณฑ์หลายแห่ง ทั้งในและนอกประเทศให้ยืม รวมทั้งภาพ La maison jaune ภาพบ้านที่เขาพำนักช่วงสั้นๆ กับปอล โกแกง (Paul Gauguin) เป็นภาพที่พิพิธภัณฑ์วาน โก๊กที่อัมสเตอร์ดัมให้ยืม

โครงการนี้สำเร็จลุล่วงได้เพราะได้รับความสนับสนุนจากครอบครัวชาวสวิสที่ต้องการอนุรักษ์เมืองอาร์ลส์และแถบการ์มาก (Carmague) เริ่มจากการที่ลุก ฮอฟมาน (Luc Hoffmann) ทายาทของบริษัทยา Hoffmann-La Roche ของสวิส ได้มอบเงิน 1 ล้านยูโรเพื่อก่อตั้ง Fondation Van Gogh ในปี 2010 และยังให้เงินสนับสนุน 12 ล้านยูโรในการเช่าอาคารเป็นเวลา 40 ปี เพื่อให้เทศบาลเมืองอาร์ลส์ได้ใช้ประโยชน์ อาคารนี้มีเนื้อที่ 1,000 ตารางเมตร สำหรับการจัดนิทรรศการ ใช้เวลา 3 ปีในการปรับปรุงให้ได้มาตรฐานพิพิธภัณฑ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งระบบความปลอดภัย อาร์ติสต์ร่วมสมัยหลายคนให้ความร่วมมือ เช่น ราฟาเอล ราฟติ (Raphaël Rafti) ที่ออกแบบกระจกสีที่สะท้อนไปที่ผนัง หรือแบร์ทรองด์ ลาวีเอร์ (Bertrand Lavier) ที่แต่งประตูใหญ่ด้วยลายเซ็นของวินเซนต์ วาน โก๊ก

มาจา ฮอฟมาน (Maja Hoffmann) ลูกสาวคนเล็กของลุก ฮอฟมาน ซึ่งเป็นนักสะสมงานศิลป์ เป็นผู้เลือกบีซ คูรีเกอร์ (Bice Curiger) ซึ่งเป็นผู้จัดงาน Biennale de Venise ในปี 2011เป็นผู้อำนวยการของ Fondation Van Gogh นิทรรศการแรกที่จัดคือ Van Gogh Live แบ่งเป็นสองส่วน ส่วนแรกเกี่ยววินเซนต์ วาน โก๊ก และสีสัน พร้อมกับแสดงภาพเขียนของจิตรกรในยุคของเขา ส่วนที่สองแสดงภาพเขียนของจิตรกรร่วมสมัยที่ได้ความบันดาลใจจากวินเซนต์ วาน โก๊ก อย่างโธมาส์ ฮิร์ชฮอร์น (Thomas Hirschhorn) และกามีย์ อองโรต์ (Camille Henrot)

Fondation Van Gogh ได้ลงนามความร่วมมือกับพิพิธภัณฑ์วาน โก๊กที่อัมสเตอร์ดัมเป็นเวลา 5 ปี ที่จะให้ยืมภาพเขียนของวินเซนต์ วาน โก๊ก อย่างน้อยหนึ่งภาพเป็นการถาวร

อาร์ลส์เป็นเมืองท่องเที่ยว ไม่ได้มีศูนย์วัฒนธรรมอย่าง Fondation Van Gogh เพียงแห่งเดียว ด้วยมาจา ฮอฟมานได้ก่อตั้งมูลนิธิส่วนตัวชื่อ Luma อาคารออกแบบโดยแฟรงค์ เกรี (Franck Gehry) สถาปนิกดังซึ่งเป็นผู้ออกแบบพิพิธภัณฑ์กรุงปักกิ่ง Disney concert hall เมืองลอสแองเจลิส การก่อสร้างจะแล้วเสร็จในปี 2018

สเตฟาน มัลลาร์เม (Stéphane Mallarmé) เป็นกวี ที่พำนักสุดท้ายอยู่ที่วูแลนส์–ซูร์–แซน (Vulaines-sur-Seine) เป็นบ้านที่จิตรกรและปัญญาชนสาขาต่างๆ มาชุมนุม เช่น ปอล โกแกง (Paul Gauguin) เอ็ดวาร์ด มุงค์ (Edvard Munch) ปอล วาเลรี (Paul Valéry) หรือแม้แต่ปาโบล ปิกัสโซ (Pablo Picasso) ก็เคยมาเขียนรูปที่นี่ 4 รูปด้วยกัน ในปี 1940

สเตฟาน มัลลาร์เมถึงแก่กรรมในปี 1898 ลูกสาวของเขาซื้อบ้านหลังนี้ไว้ และรวบรวมข้าวของเครื่องใช้ของพ่อในอพาร์ตเมนต์ที่ปารีสมาไว้ที่บ้านหลังนี้ ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนโบราณสถานในปี 1946องค์กรบริหารส่วนจังหวัดซื้อบ้านนี้ไว้ในปี 1985 และเปิดเป็นพิพิธภัณฑ์ในปี 1992 นอกจากข้าวของของสเตฟาน มัลลาร์เมแล้ว ยังมีรูปพอร์เทรตของเขาซึ่งเพื่อนอาร์ติสต์วาดให้ เช่น เอดูอารด์ มาเนต์ (Edouard Manet) ปอล โกแกง (Paul Gauguin) เจมส์ วิสต์เลอร์ (James Whistler) … นอกจากนั้นมีงานศิลป์ที่พิพิธภัณฑ์ต่างๆ ให้ขอยืม เช่น จากพิพิธภัณฑ์ออร์เซย์ (Musée d’Orsay) ศูนย์ศิลปะและวัฒนธรรมแห่งชาติจอร์จส์ ปงปิดู (Centre national d’art et de culture Georges Pompidou) พิพิธภัณฑ์ตูลูซ–โลเทรก (Musée Toulouse-Lautrec) ที่อัลบี (Albi)…

Musée des impressionnismes ที่จีแวร์นี (Giverny) เป็นสถานที่จัดนิทรรศการผลงานอิมเพรสชั่นนิสต์โดยเฉพาะ ด้วยความร่วมมือจากพิพิธภัณฑ์ออร์เซย์ นักท่องเที่ยวที่ไปชมบ้านและสวนของโคล้ด โมเนต์ (Claude Monet) ถือโอกาสไปชมนิทรรศการด้วย

ปิแอร์ บอนนารด์ (Pierre Bonnard) จิตรกรซื้อบ้านที่เลอ กานเนต์ (Le Cannet) ทางตอนใต้ของฝรั่งเศส เมืองนี้จึงเปิดเป็นพิพิธภัณฑ์

เมืองกาโต–กองเบรส์ (Cateau-Cambrais) มีพิพิธภัณฑ์อองรี มาติส (Henri Matisse) พิพิธภัณฑ์ใหญ่อย่างลูฟวร์ (Louvre) ไปเปิดสาขาที่เมืองลองส์ เป็น Louvre-Lens หรือศูนย์ศิลปวัฒนธรรมจอร์จส์ ปงปิดูก็ไปเปิดสาขาที่เมืองเมตซ์ (Metz) เป็น Centre Pompidou-Metz อันเป็นการกระจายวัฒนธรรมไปยังต่างจังหวัด ล้วนแต่สะท้อนความสำคัญที่ฝรั่งเศสให้กับ “วัฒนธรรม”