“โปรตีน ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย” คงเป็นประโยคที่ใครหลายคนเคยท่องจำจนขึ้นใจตั้งแต่วัยเด็ก แต่รู้หรือไม่ว่าโปรตีนมีความสำคัญมากกว่าแค่การซ่อมแซม และโปรตีนไม่ใช่สารอาหารที่จำเป็นสำหรับเด็ก และคนที่ชอบออกกำลังกายเท่านั้น
นอกจากจะช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย ทั้งอวัยวะภายในและภายนอกแล้ว ยังช่วยสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย ช่วยสร้างเอนไซม์ ปรับระดับฮอร์โมน วันนี้ “ผู้จัดการ 360 องศา” จะมาขยายความเกี่ยวกับสารอาหารสำคัญชนิดนี้ ที่จะทำให้คุณรู้ว่า ไม่ว่าวัยไหนก็ขาดโปรตีนไม่ได้
อย่างที่ทราบกันดีว่า สารอาหารประเภทโปรตีน เราสามารถหาได้จากอาหารหลากหลายประเภท เช่น เนื้อสัตว์ ไก่ ปลา หมู เนื้อ กุ้ง ซึ่งมีปริมาณโปรตีนแตกต่างกัน ขณะที่นักโภชนาการมักจะแนะนำให้บริโภคเนื้อไก่ ปลา นั่นเพราะเป็นเนื้อสัตว์ที่มีปริมาณไขมันน้อยแต่ให้โปรตีนสูง แต่เนื้อสัตว์อย่าง หมู เนื้อ กุ้ง แม้จะให้โปรตีนเช่นกัน แต่มีปริมาณน้อยกว่า และมีไขมันเยอะกว่านั่นเอง นอกจากเนื้อสัตว์แล้ว โปรตีนยังพบได้ในผลิตภัณฑ์จากนม ไข่ เต้าหู้ และพืชตระกูลถั่ว
โดยปกติร่างกายจะต้องมีกรดอะมิโนทั้ง 20 ชนิด ซึ่งกรดอะมิโนจำเป็นเหล่านี้ร่างกายสามารถหาได้จากแหล่งที่มาของโปรตีน ซึ่งอาหารบางประเภทมีกรดอะมิโนจำเป็นไม่ครบทุกตัว เช่น ถั่วเหลือง ที่แม้ว่าจะมีกรดอะมิโนจำเป็นครบทุกตัว แต่บางชนิดยังมีปริมาณน้อยกว่าที่ร่างกายต้องการ ดังนั้นสำหรับผู้ที่ไม่รับประทานเนื้อสัตว์ จึงต้องหาโปรตีนชนิดอื่นๆ ทดแทน
ประโยชน์ของโปรตีนที่ควรรู้
– ช่วยในการลดน้ำหนัก อาหารที่มีปริมาณโปรตีนสูงจะทำให้รู้สึกอิ่มเร็วและอิ่มนานขึ้น นั่นทำให้ระยะห่างในการรับประทานอาหารมื้อต่อไปนานขึ้น เมื่อรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูงช่วยลดความอยากของหวานลงได้
– เสริมสร้างกล้ามเนื้อ โปรตีนไม่ได้จำเป็นแค่กลุ่มคนที่ออกกำลังกายเท่านั้น แต่ร่างกายของทุกคนจำเป็นต้องได้รับโปรตีนเพื่อเสริมสมรรถภาพของกล้ามเนื้อให้แข็งแรง โดยปกติแล้วคนทั่วไปที่ไม่ได้ออกกำลังกายเป็นประจำ ควรได้รับโปรตีนเท่ากับน้ำหนักตัว ในขณะที่คนออกกำลังกายต้องรับประทานโปรตีน 1.5-2 เท่าของน้ำหนักตัว
– เสริมภูมิคุ้มกัน โปรตีนจะช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายให้แข็งแรงขึ้น เพราะโปรตีนจากพืชบางชนิดมีส่วนสำคัญที่ช่วยเพิ่มกลูตาไธโอนให้กับร่างกาย เมื่อระบบภูมิคุ้มกันเป็นปกติก็จะส่งเสริมให้ร่างกายสามารถปฏิบัติภารกิจต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
– ช่วยบำรุงผมและเล็บ ผู้ที่ขาดโปรตีนมักพบว่า มีภาวะผมแห้งเสีย หรือยาวช้า มีจุดขาวบนเล็บ เกิดจากเคราตินในร่างกายทำงานได้ไม่ปกติ เพราะเคราตินนั้นมีโปรตีนเป็นส่วนประกอบ ดังนั้น หากต้องการบำรุงเส้นผมให้สวย เล็บแข็งแรง ควรรับประทานอาหารที่มีโปรตีนให้เพียงพอ
– โปรตีนช่วยควบคุมการทำงานของอวัยวะต่างๆ ภายในร่างกายให้ทำงานได้เป็นปกติ และยังช่วยรักษาสมดุลของปริมาณน้ำตาลในเลือด รักษาเนื้อเยื่อ ซ่อมแซมเซลล์ต่างๆ รักษาระดับปริมาณน้ำในเซลล์และหลอดเลือดให้อยู่ในระดับที่พอเหมาะ และยังรักษาสมดุลของค่ากรดด่างภายในร่างกาย
ในกลุ่มคนออกกำลังกาย หากรับประทานโปรตีนน้อยเกินไป จะส่งผลเสียอย่างไรบ้าง
1. ร่างกายจะสูญเสียมวลกล้ามเนื้อเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ด้วยอายุที่มากขึ้นมีความเป็นไปได้ว่า ร่างกายอาจจะค่อยๆ สูญเสียมวลกล้ามเนื้อโดยไม่รู้ตัว
2. ร่างกายมีอาการบวมน้ำ ท้องป่อง เพราะโปรตีนมีหน้าที่จัดการกับระดับน้ำที่อยู่ระหว่างและข้างในเซลล์
3. กระดูกและฟันอาจจะไม่แข็งแรง เพราะชนิดของโปรตีนที่มีเยอะมากที่สุดในร่างกายคือ คอลลาเจน ซึ่งเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของฟันและเนื้อเยื่อในร่างกาย
4. เอนไซม์อาจจะมีปัญหา เพราะเอนไซม์คือโปรตีนชนิดหนึ่ง ที่ช่วยเร่งการทำงานของระบบต่างๆ ภายในร่างกาย เช่น กระตุ้นการทำงานของระบบย่อยอาหาร หรือการดูดซึมอาหารที่ลำไส้เล็ก
5. ภูมิตก ป่วยง่าย โปรตีนมีส่วนสำคัญในการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย หรืออิมมูนซิสเต็ม (Immune System) ซึ่งทำหน้าที่ปกป้องร่างกายของเราจากไวรัสและแบคทีเรีย โดยโปรตีนที่ชื่อว่า แอนตีบอดี ที่อยู่ในกระแสเลือดจะทำหน้าที่สังเกตและมองหาสิ่งแปลกปลอมในร่างกาย
เมื่อเห็นแล้วว่าโปรตีนเป็นสารอาหารที่มีประโยชน์อย่างไรต่อร่างกาย ไม่ใช่แค่การสร้างกล้ามเนื้อในกลุ่มคนออกกำลังกายเท่านั้น ดังนั้นไม่ว่าวัยไหนโปรตีนยังคงมีความจำเป็น และควรมีอยู่ในทุกมื้ออาหาร เพียงแต่เลือกบริโภคให้เหมาะสมกับวัย และความต้องการของร่างกายแต่ละคน
ที่มาข้อมูลบางส่วน: https://www.vichaiyut.com/th/health/informations/protein-good/
