Column: Well – Being
นับตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมาการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ทำให้คนส่วนใหญ่พากันยกระดับอนามัยส่วนบุคคลกันยกใหญ่ ตั้งแต่หมั่นล้างมือ ทำความสะอาดฆ่าเชื้อโรคพื้นผิวต่างๆ ราวกับเป็นมืออาชีพ และมีเจลแอลกอฮอล์ใกล้มือตลอดเวลาเพื่อป้องกันไวรัสโคโรนา
กับคำถามที่ว่า น้ำยาบ้วนปากสามารถฆ่าไวรัสโคโรนาได้จริงไหม? ดูจะซับซ้อนกว่าที่คุณคิด ซึ่งนิตยสาร Shape ได้ให้ข้อมูลที่คุณจำเป็นต้องรู้อย่างน่าสนใจทีเดียว
ได้ความคิดน้ำยาบ้วนปากฆ่าเชื้อไวรัสโคโรนาจากไหน?
บทวิจารณ์ทางวิทยาศาสตร์ที่ตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์ Function วิเคราะห์ว่า น้ำยาบ้วนปากมีศักยภาพสามารถลดการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส SARS- CoV- 2 ในระยะแรกของการติดเชื้อได้หรือไม่
สิ่งที่นักวิจัยอธิบายคือ เชื้อไวรัส SARS- CoV- 2 เป็นไวรัสที่มีเปลือกหุ้ม หมายความว่ามันมีเยื่อหุ้มเซลล์อยู่ชั้นนอกซึ่งมีลักษณะเป็นไขมัน และจนกระทั่งบัดนี้วงการยังไม่ได้ถกกันว่า คุณจะมีศักยภาพในการเพียงแค่ “บ้วนปาก” (ด้วยน้ำยาบ้วนปาก) แล้วจะสามารถทำลายเยื่อหุ้มเซลล์ชั้นนอกนี้ และทำให้ไวรัสอ่อนแรงลงขณะที่มันอยู่ในปากและลำคอของผู้ติดเชื้อได้หรือไม่
นักวิจัยให้ความสนใจผลการศึกษาครั้งก่อนๆ ที่เสนอแนะว่า ส่วนผสมร่วมที่พบในน้ำยาบ้วนปากทั่วไป คือ เอทานอล (แอลกอฮอล์), โพวิโดน-ไอโอดีน (ยาฆ่าเชื้อที่มักใช้ฆ่าเชื้อบนผิวหนังก่อนและหลังการผ่าตัด) และเซทิลพิริดิเนียม คลอไรด์ (ส่วนประกอบของเกลือที่มีคุณสมบัติต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย) ที่สามารถทำลายเยื่อหุ้มเซลล์ของไวรัสที่มีเปลือกหุ้มชนิดอื่นอีกหลายชนิด อย่างไรก็ตาม แต่คราวนี้เราไม่รู้ว่าองค์ประกอบที่อยู่ในน้ำยาบ้วนปากเหล่านี้จะสามารถส่งผลต่อไวรัส SARS- CoV- 2 หรือไม่
ถึงจุดนี้ต้องบอกว่าทุกอย่างยังเป็นทฤษฎี นักวิจัยยอมรับในบทวิจารณ์ว่า พวกเขายังไม่แน่ใจว่า SARS- CoV- 2 เคลื่อนจากลำคอและจมูกไปยังปอดอย่างไร พูดอีกแง่หนึ่งคือ ยังไม่แน่ชัดว่า การฆ่า (หรือแม้แต่การทำลาย) เชื้อไวรัสในปากและลำคอด้วยน้ำยาบ้วนปากจะส่งผลใดๆ ที่ไม่เพียงแค่การแพร่ระบาด แต่ยังเป็นความรุนแรงของโรคหรือไม่ ในกรณีที่มันมีศักยภาพในการเริ่มส่งผลต่อปอด
น้ำยาบ้วนปากฆ่า โควิด- 19 ได้หรือไม่?
ปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลใดสนับสนุนความคิดที่ว่า น้ำยาบ้วนปากสามารถฆ่า SARS- CoV- 2 ได้ องค์การอนามัยโลกพูดเพียงว่า “น้ำยาบ้วนปากบางยี่ห้อสามารถกำจัดเชื้อโรคบางชนิดที่อยู่ในน้ำลายในปากของคุณได้เพียงไม่กี่นาที อย่างไรก็ตาม นี่ไม่ได้หมายความว่า น้ำยาเหล่านี้จะช่วยปกป้องคุณจากการติดเชื้อโควิด- 19 ได้
ดร. เจมี อลัน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านเภสัชวิทยาและพิษวิทยา แห่งมหาวิทยาลัยมิชิแกน ตั้งข้อสังเกตว่า “แม้น้ำยาบ้วนปากบางตัวมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ แต่มักไม่ถึงร้อยละ 20 ซึ่งองค์การอนามัยโลกแนะนำว่า แอลกอฮอล์ที่จะฆ่า SARS- CoV- 2 ได้ต้องมีมากกว่าร้อยละ 20”
เธออธิบายต่อไปว่า “น้ำยาบ้วนปากสูตรที่ไม่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม ก็จะมีเกลือ น้ำมันหอมระเหย ฟลูออไรด์หรือโพวิโดน-ไอโอดีน และตอนนี้มีข้อมูลน้อยมากที่จะยืนยันว่า ส่วนผสมเหล่านี้อาจส่งผลกระทบต่อ SARS- CoV-2 อย่างไร
ผลการวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Prosthodontics วิเคราะห์น้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของโพวิโดน-ไอโอดีนเข้มข้นพบว่า น้ำยาบ้วนปากที่มีความเข้มข้นของโพวิโดน-ไอโอดีนเพียงร้อยละ 0.5 สามารถ “ยับยั้ง” SARS- CoV-2 ได้อย่างรวดเร็วในห้องปฏิบัติการ แต่มันสำคัญที่จะชี้ว่า ผลเหล่านี้พบในตัวอย่างในห้องแล็บที่อยู่ในความควบคุม ณ จุดนี้จึงเป็นการยากที่จะสรุปอย่างก้าวกระโดดว่า น้ำยาบ้วนปากสามารถฆ่า โควิด – 19 ได้
ขณะที่น้ำยาบ้วนปากหลายยี่ห้ออ้างว่าสามารถฆ่าเชื้อโรคได้อย่างชะงัด “จริงๆ แล้วน้ำยาบ้วนปากถูกผลิตให้ฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้คุณมีกลิ่นปาก” จอห์น เซลลิค ผู้เชี่ยวชาญโรคติดเชื้อและศาสตราจารย์ด้านการแพทย์แห่งมหาวิทยาลัยที่บัฟฟาโล กล่าว ถ้าคุณใช้น้ำยาบ้วนปากอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ คุณ “ทำลายแบคทีเรียได้เฉพาะผิวหน้า และทำลายมันได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น”
น้ำยาบ้วนปากฆ่าไวรัสชนิดอื่นๆ ได้ไหม?
ดร. อลันกล่าวว่า “มีหลักฐานบางอย่างจากการศึกษาบางชิ้นที่แสดงว่า น้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของเอทานอลราวร้อยละ 20 สามารถฆ่าไวรัสบางตัวแต่ไม่ใช่ทั้งหมด”
ผลการศึกษาปี 2018 ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Infectious Diseases and Therapy ยังวิเคราะห์ว่า น้ำยาบ้วนปากที่มีโพวิโดน-ไอโอดีนร้อยละ 7 สามารถต่อต้านพยาธิสภาพในช่องปากและทางเดินหายใจ ผลที่ได้แสดงให้เห็นว่า น้ำยาบ้วนปาก “สามารถยับยั้ง SARS- CoV- 2 (ไวรัสโคโรนาที่ระบาดในทั่วโลกเมื่อปี 2003), MERS- CoV (ไวรัสโคโรนาที่ระบาดในปี 2012 โดยเฉพาะในตะวันออกกลาง), ไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ เอ และไวรัสโรตา ได้อย่างรวดเร็วภายใน 15 วินาทีเท่านั้น อย่างไรก็ตาม น้ำยาบ้วนปากประเภทนี้ยังอยู่ในขั้นทดสอบต่อพยาธิสภาพดังกล่าวในห้องทดลองเท่านั้น ซึ่งหมายความว่า ผลที่ได้อาจไม่สามารถทำซ้ำได้เหมือนเดิมทุกครั้ง
ดร. อลันแนะนำว่า ถ้าคุณยังสนใจใช้น้ำยาบ้วนปาก และต้องการวางเดิมพันเรื่องคุณสมบัติการปกป้องไวรัสโคโรนา ให้หาซื้อสูตรที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ โพวิโดน-ไอโอดีน หรือคลอเร็กซิดีน แต่ดร. อลันย้ำว่า “ส่วนผสมแอลกอฮอล์สามารถทำให้เกิดการระคายเคืองในปาก แต่นี่อาจถือได้ว่าเป็นรูปแบบของยาสามัญประจำบ้านที่มีโอกาสดีที่สุดในการฆ่าเชื้อโรค”
Shape สรุปว่า ข้อมูลในบทความนี้ถือว่าถูกต้อง ณ เวลาตีพิมพ์ แต่เพราะเชื้อไวรัสโคโรนา โควิด- 19 ยังมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา จึงเป็นไปได้ที่ข้อมูลและคำแนะนำบางส่วนในบทความนี้ต้องมีการเปลี่ยนแปลงไป Shape จึงขอให้ตรวจสอบข้อมูลอย่างสม่ำเสมอกับองค์การอนามัยโลกและหน่วยงานสาธารณสุขในท้องถิ่นของคุณเพื่อให้ได้ข้อมูลและคำแนะนำที่ทันสมัยที่สุด
