“เก็บขยะ 1 ชิ้น สะเทือนถึงดวงดาว ทำให้โลกสะอาดสดใส สิ่งแวดล้อมดีขึ้น อากาศดีขึ้น คนเก็บมีรายได้ คนขายต่อมีรายได้ ชีวิตเปลี่ยนได้ทันที…”
ดร.อิทธิกร ศรีจันบาล ประธานกรรมการบริหาร บริษัท สถานี รีไชเคิล วงษ์พาณิชย์สุวรรณภูมิ จำกัด กล่าวกับ “ผู้จัดการ 360 องศา” ถึงธุรกิจรีไซเคิลขยะที่กลายเป็นจุดหักเหครั้งใหญ่ในวันที่แทบไม่เหลืออะไร แต่สามารถพลิกผันสร้างสถานประกอบการและกำลังขยายเครือข่ายธุรกิจอย่างใหญ่โต
เดิมอิทธิกรอยู่บ้านที่จังหวัดยะลา ช่วยครอบครัวทำสวนยาง สวนทุเรียน สวนเงาะ สวนลองกอง แต่ดูเหมือนรายได้จากการทำสวนต้องขึ้นอยู่กับฤดูกาล น้ำท่า น้ำฝน ผลผลิตได้ราคาดี จึงจะได้เงินเป็นกอบเป็นกำ
เขาตัดสินใจออกมาแสวงโชคลงทุนธุรกิจมากมาย ทำร้านซ่อมทีวี ติดตั้งจานดาวเทียม ระบบไฟฟ้า เปิดบริษัทรับเหมาก่อสร้างเร่ร่อนไปเรื่อย ใช้เวลาหลายปีแต่ยังไม่ประสบความสำเร็จ เพราะอาชีพเหล่านั้นขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ขึ้นอยู่กับสภาพเศรษฐกิจ ขึ้นอยู่กับเสถียรภาพรัฐบาล ดินฟ้าอากาศ และผู้ว่าจ้าง
วันหนึ่งมีโอกาสไปดูงานการจัดการขยะรีไซเคิลที่จังหวัดพิษณุโลก และได้พบ ดร.สมไทย วงษ์เจริญ ประธานกรรมการ บริษัท วงษ์พาณิชย์ กรุ๊ป กลายเป็นจุดเปลี่ยนในชีวิต เพราะการพูดคุยกันในวันนั้นเมื่อยี่สิบกว่าปีก่อน สร้างแรงบันดาลใจใหม่ๆ
เขาสมัครเข้าคอร์สอบรมการคัดแยกขยะเชิงธุรกิจรุ่นที่ 2 ปี 2542 หลังจากนั้นลุยเข้าสู่วงการรีไซเคิลขยะทันที
อิทธิกรใช้เงินทุนก้อนแรกไม่กี่หมื่นบาท เปิดร้านรับซื้อของเก่าเล็กๆ ในอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา มีลูกน้องเพียงไม่กี่คน และยิ่งทำยิ่งค้นพบว่า ธุรกิจรีไซเคิลไม่มีวันตาย ไม่มีพรมแดน ไม่มีวันหมด ไม่มีฤดูกาล การออกไปซื้อของเก่า ขยะที่ทิ้งแล้ว ของเหลือใช้ทุกชนิด ถ้าขายต่อได้ มีเงินเข้ามาทันที หรือหากยังไม่ขาย ยังมีราคา ไม่บูดเน่าเสีย ไม่หมดอายุ ไม่มีตกรุ่นเพราะเป็นของเก่าอยู่แล้ว
“สมัยก่อนคนมองธุรกิจการเก็บขยะเป็นธุรกิจที่สังคมรังเกียจ น่าอาย ไม่มีใครคบหาสมาคม แต่พอเปลี่ยนความคิด สิ่งที่ค้นหามาตลอดชีวิต คือ รายได้ ความมั่นคงในชีวิต ธุรกิจรีไซเคิลสามารถตอบโจทย์ทั้งหมด ผมอยากรวย อยากมีรายได้ช่วยเหลือพ่อแม่ เราเคยเป็นชาวสวน พ่อแม่ทำสวน พยายามทำหลายอาชีพ แต่ไม่ประสบความสำเร็จ ไม่มีความสุข ไม่มีเงิน ยิ่งทำงานมาก วิ่งรับเหมาหลายไซต์งาน แต่เงินกลับวิ่งหนีเราตลอดเวลา”
ขณะที่ธุรกิจรีไซเคิลขยะ คนเก็บขยะมีรายได้ คนรับซื้อเอาไปขายต่อมีรายได้ สามารถช่วยเหลือสังคม ช่วยเหลือคนเร่ร่อน คนไม่มีอาชีพ ช่วยโลกสร้างสิ่งแวดล้อมดีขึ้น ทุกคน วิน-วิน
จากร้านขายของเก่าที่อำเภอด่านขุนทด อิทธิกรขยายร้านไปอยู่หน้านิคมอุตสาหกรรม 304 อำเภอศรีมหาโพธิ จังหวัดปราจีนบุรี ใช้ชื่อว่า โรงงานวงษ์พาณิชย์ปราจีนบุรี (นิคมอุตสาหกรรม 304) ได้รับใบอนุญาตจากกระทรวงอุตสาหกรรม สามารถขยายฐานลูกค้าที่เข้ามาขายของเก่า ขยะเหลือใช้ มากขึ้นเรื่อยๆ
ธุรกิจเติบโตไม่หยุด จนล่าสุดมีเครือข่ายเพิ่มขึ้นอีก 4 บริษัท ได้แก่ บริษัท สถานีรีไซเคิล วงษ์พาณิชย์สุวรรณภูมิ จำกัด อยู่ในเขตลาดกระบัง ใกล้สนามบินสุวรรณภูมิ บริษัท โรงอัดกระดาษวงษ์พาณิชย์ฉลองกรุง รับซื้อเศษกระดาษ ทุกชนิด เศษแก้ว ทุกประเภท บริษัท ท็อปซีเคร็ต ด็อกคิวเมนท์ ดิสทรัคชั่น จำกัด เปิดให้บริการรับทำลายเอกสารความลับและเอกสารสำคัญทุกประเภท ทำลายสินค้าที่ไม่ได้มาตรฐาน เสื่อมสภาพและหมดอายุ และล่าสุดเปิด บริษัท วงษ์พาณิชย์โคราช ท็อปซีเคร็ต จำกัด อยู่ในอำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา
ทั้งนี้ บริษัท สถานีรีไซเคิล วงษ์พาณิชย์สุวรรณภูมิ จำกัด ถือเป็นฐานใหญ่ในกรุงเทพฯ และร่วมมือกับเขตลาดกระบังเปิดเป็นศูนย์เรียนรู้การจัดการขยะมูลฝอยอย่างเป็นทางการ เพื่อเป็นศูนย์นำร่องให้ทุกคนเรียนรู้หลักสูตรการคัดแยกขยะและการรีไซเคิล โดยไม่คิดค่าใช้จ่ายใดๆ ตอบรับยุทธศาสตร์ขยะเหลือศูนย์ (Zero waste management) ของกรุงเทพมหานคร (กทม.)
ขณะเดียวกัน เปิดตัวโครงการ Waste Buy Delivery รับซื้อขยะถึงบ้าน นอกเหนือจากการรับซื้อหน้าสถานีรีไซเคิล เพื่อขยายบริการเข้าถึงทุกครัวเรือนในเขตลาดกระบัง อาคารสำนักงาน สถานประกอบการ หมู่บ้าน คอนโดมิเนียม โรงพยาบาล โรงเรียน มหาวิทยาลัย วัด สถานที่ราชการ ห้างร้านต่างๆ โดยมีศักยภาพรองรับขยะคันละ 1 ตันต่อวัน และวางแผนขยายศักยภาพรองรับทั้ง 50 เขตในกรุงเทพฯ
ดร.อิทธิกรบอกว่า บริษัทพยายามเซตโครงการนี้ให้เป็นมาตรฐานมากที่สุด เพราะเป็นนวัตกรรมใหม่ของการรับซื้อขยะ มีแอปพลิเคชัน มีรถให้บริการมากกว่า 100 คัน และกำหนดราคามาตรฐาน ประชาชนผู้ขายไม่ต้องกลัวถูกเอาเปรียบ ซึ่งหากผลตอบรับดีมากๆ บริษัทสามารถเพิ่มปริมาณวัตถุดิบเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิลและนั่นหมายถึงรายได้ที่จะเติบโตอีกหลายเท่าตัว
“เราต้องเข้าใจว่า จริงๆ ขยะเป็นสิ่งที่ไม่ต้องซื้อหามา ในแง่ผู้บริโภคซื้อน้ำได้บรรจุภัณฑ์ ซื้อน้ำปลาแถมขวด ซื้อนมแถมกล่อง พอเราบริโภค สิ่งที่เหลือ ไม่ว่าขวดหรือกล่อง เราไม่ได้ซื้อมา ถ้ามีการจัดการ คัดแยกนำมาขาย สามารถสร้างรายได้ ขยะจึงไม่มีวันตายและเป็นทรัพยากร เช่น กระดาษมาจากต้นไม้ ป่าไม้ เราแค่เก็บรวบรวมมาเข้ากระบวนการรีไซเคิล ได้ประโยชน์ทันที ไม่ต้องตัดไม้ทำลายป่าเพิ่ม ไม่ต้องทำลายที่อยู่ของเทวดา สัตว์ป่ามีที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติ”
ที่สำคัญ ธุรกิจรีไซเคิลสร้างรายได้ทุกวัน เศรษฐกิจดี คนบริโภคมาก ทิ้งขยะมาก ธุรกิจเก็บขยะรีไซเคิลเติบโตได้ ดูจากสถานการณ์เศรษฐกิจช่วงโควิดแพร่ระบาดที่ผ่านมา ธุรกิจของวงษ์พาณิชย์ไม่ได้ผลกระทบกระเทือนและกลับดีขึ้นด้วย เพราะประชาชนซื้อสินค้าออนไลน์มากขึ้น ขยะมากขึ้น กล่องกระดาษ บรรจุภัณฑ์ ขณะที่ธุรกิจอื่นกำลังล่มสลาย ธุรกิจรีไซเคิลเติบโตและช่วยเหลือสังคม ช่วยคนตกงาน สามารถเก็บขยะมาขาย มีรายได้อีกทางหนึ่ง
ปัจจุบันกลุ่มวงษ์พาณิชย์สุวรรณภูมิมีทีมงานมากกว่า 200 คน ทุกคนมีความรู้เรื่องกระบวนการคัดแยกขยะอย่างดี ประเภทขยะและราคาที่แตกต่างกัน ซึ่งบริษัททำตารางราคากำหนดชัดเจน แบ่งเป็นประเภทๆ ได้แก่ ประเภทเศษเหล็ก ประเภทโลหะ เช่น ทองแดง สายไฟ ทองเหลือง อะลูมิเนียม ตะกั่ว แบตเตอรี่ ประเภทกระดาษ แก้ว น้ำมันพืชเก่า เศษพลาสติก และอื่นๆ เช่น ตู้เย็นเก่า เครื่องซักผ้าเก่า จอคอมพิวเตอร์
ทั้งนี้ บริษัทจะมีรายได้เพิ่มขึ้นจากปริมาณสินค้ารับซื้อและคัดเกรด เพื่อขายต่อให้บริษัทพาร์ตเนอร์นำเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล ซึ่งทุกวันมีลูกค้าต่อคิวขายขยะหรือของเก่าทุกประเภท เฉลี่ยวันละ 200-300 ราย พนักงานผ่านมาหลายเจน มีเงินไปซื้อที่นา ซื้อรถไถ
ยิ่งไปกว่านั้น ดร.อิทธิกรตั้งเป้าหมายภายใน 2 ปีข้างหน้า จะนำบริษัทจดทะเบียนเข้าตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ตั้งความหวังให้ประชาชนทุกคนสามารถเป็นเจ้าของกิจการร่วมกัน เพราะนั่นไม่ใช่แค่ผลักดันกิจการที่ทุ่มเทสร้างสิ่งแวดล้อมที่ดี แต่ยังสามารถคืนกำไรให้สังคมได้ทุกวันด้วย.
