Column: Well – Being
ในกลุ่มประเทศนอร์ดิกหลายประเทศ ดูจะไม่ใช่เรื่องผิดปกติที่เห็นเด็กทารกอายุเพียง 2 สัปดาห์ ถูกปล่อยให้อยู่ในที่โล่งแจ้งโดยนอนอุตุอยู่ในรถเข็น
ส่วนที่รัสเซีย ประชาชนนับพันสนุกสนานกับการกระโดดลงน้ำเย็นจัดทุกสัปดาห์ในระหว่างฤดูหนาวที่กินเวลานานหลายเดือน ทั้งที่อยู่ท่ามกลางอุณหภูมิติดลบต่ำกว่าศูนย์องศาก็ตาม ขณะที่เราอาจส่ายศีรษะไม่เอาด้วยกับความแตกต่างทางวัฒนธรรมเหล่านี้ นิตยสาร GoodHealth รายงานว่า ดูเหมือนว่าการทำให้ตัวเองได้สัมผัสความหนาวเย็นจะเป็นประโยชน์ได้ และอาจช่วยทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของคุณดีขึ้นก็ได้
ผลวิจัยบอกอะไรบ้าง
ผลการศึกษาทางวิทยาศาสตร์มากมายได้แสดงว่า การสัมผัสน้ำเย็นซ้ำ ๆ กันสามารถช่วยให้คุณมีระบบภูมิคุ้มกันดีขึ้นได้ การวิจัยที่สถาบันวิจัยธรอมโบซิสในอังกฤษพบว่า ผู้ที่อาบน้ำเย็นเป็นประจำทุกวัน ร่างกายจะมีเซลล์เม็ดเลือดขาวเพิ่มมากขึ้นเมื่อเทียบกับผู้ที่อาบน้ำอุ่น ซึ่งเซลล์เม็ดเลือดขาวนี้เป็นกลไกต่อสู้กับเชื้อไวรัสให้แก่ร่างกายของเรานี่เอง
จากการศึกษาที่คล้ายคลึงกัน กลุ่มนักวิทยาศาสตร์จากสาธารณรัฐเช็กพบว่า ผู้เข้าร่วมการทดลองที่ลงแช่น้ำเย็นสัปดาห์ละ 3 ครั้งเป็นเวลา 6 สัปดาห์ติดต่อกัน จะเห็นว่ามีลิมโฟไซต์รวมทั้งเซลล์ที่เพิ่มระบบภูมิคุ้มกันอื่นๆ ในปริมาณเพิ่มขึ้น
ว่ายน้ำฤดูหนาวดีกับคุณ
ถ้าลองคุยกับนักว่ายน้ำฤดูหนาว คุณอาจได้คำตอบว่าพวกเขาแทบไม่เคยเป็นหวัดและไข้หวัดใหญ่เลย ซึ่งการวิจัยทางวิทยาศาสตร์กำลังพิสูจน์ว่า คำกล่าวอ้างของพวกเขาเป็นจริงหรือไม่ ผลการศึกษาของฟินแลนด์ระบุว่า นักว่ายน้ำฤดูหนาวมีเซลล์เม็ดเลือดขาวปริมาณมากกว่านักว่ายน้ำที่ไม่ว่ายน้ำในฤดูหนาว การศึกษาคล้ายคลึงกันก็ยืนยันถึงความเกี่ยวพันระหว่างการว่ายน้ำในฤดูหนาวกับการลดปัญหาติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจได้ถึงร้อยละ 40
ความเย็นช่วยระบบภูมิคุ้มกันอย่างไร
อธิบายง่ายๆ คือ การลงแช่น้ำเย็นทำให้อัตราการเผาผลาญของร่างกายสูงขึ้นทั้งในช่วงระหว่างและหลังการแช่น้ำ การที่อัตราการเผาผลาญสูงขึ้นนี้จะกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันด้วย ส่งผลให้มีการผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวซึ่งเป็น “กองทหาร” ของร่างกายที่ทำหน้าที่ต่อสู้กับเชื้อไวรัสและแบคทีเรียนี่เอง
อีกหนึ่งในการตอบสนองทางสรีรศาสตร์ที่น่าพอใจที่สุดที่มีต่อการสัมผัสความเย็นคือ การที่ร่างกายหลั่งสารสื่อประสาทชื่อ norepinephrine ปริมาณมากออกมา ผลการศึกษาระบุว่า การได้รับความเครียดจากความเย็น สามารถทำให้ระดับของ norepinephrine เพิ่มขึ้นถึง 5 เท่า ซึ่งจะมีผลต่อการลดโปรตีนในเลือดที่ก่อให้เกิดการอักเสบได้ โดยเหตุที่การอักเสบมีบทบาทสำคัญในโรคเกี่ยวกับภูมิต้านทานตนเองมากมาย และวงการวิจัยได้หันไปหาวิธีบำบัดด้วยความเย็น ว่าจะช่วยรักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ได้อย่างไรบ้าง
การฝึกแบบ WHM
วิม ฮอฟ เป็นชาวดัตช์ผู้ครอบครองสถิติโลกหลายอย่าง รวมทั้งสถิติโลกผู้ทนทานต่อการที่ร่างกายทั้งตัวสัมผัสน้ำแข็งได้นานที่สุดคือ 1 ชั่วโมง 52 นาที และ 42 วินาที เขาพัฒนาโครงการสร้างเสริมสุขภาพที่เรียกว่า Wim Hof Method (WHM) โดยเน้นการลงแช่ในน้ำเย็นจัด ฮอฟอ้างว่า การทำตามวิธีของเขาจะช่วยให้คุณมีสุขภาพดีขึ้น รวมทั้งระบบภูมิคุ้มกันของคุณด้วย
ปี 2013 ทีมวิจัยของมหาวิทยาลัยแรดบูดประเทศเนเธอร์แลนด์ เริ่มศึกษาเพื่อดูว่าจะสนับสนุนคำกล่าวอ้างของฮอฟได้หรือไม่ ฮอฟฝึกอาสาสมัคร 12 คน นาน 10 วันตามวิธี WHM ของเขา โดยให้อาสาสมัครฝึกเทคนิคการหายใจของเขา แล้วค่อยๆ สัมผัสกับสภาวะที่เย็นจัด หลังจาก 10 วันของการฝึกแล้ว อาสาสมัครทุกคนได้รับการฉีดเชื้อ อี.โคไล เข้าร่างกาย เพื่อให้ร่างกายตอบสนองโดยมีประสบการณ์กับอาการที่เหมือนไข้หวัดใหญ่ อย่างไรก็ตาม อาสาสมัครแทบไม่มีสัญญาณว่าจะเป็นไข้หวัดใหญ่เลย เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม 12 คน ผู้ไม่ได้รับการสอน WHM และไม่เคยฝึกสัมผัสความเย็นใดๆ ทั้งสิ้น ผลที่ได้กระตุ้นให้นักวิจัยสรุปว่า เทคนิคการหายใจและการสัมผัสความเย็นตามอย่าง WHM นั้นส่งผลเชิงบวกต่อระบบภูมิคุ้มกัน
เดวิด แพคแมน ผู้สอน WHM ผู้ได้รับใบอนุญาตในเมลเบิร์น อธิบายว่า การที่วิธีการนี้ได้รับความนิยมมากขึ้น ไม่ใช่เพราะมันง่ายต่อการเรียนรู้เพียงอย่างเดียว แต่ยังส่งผลดีต่อสุขภาพเป็นอย่างมากด้วย แพคแมนแนะนำว่า ถ้าคุณต้องการลองแช่ตัวในน้ำเย็นดูบ้าง ให้ใช้วิธีแบบค่อยเป็นค่อยไป
“ให้เริ่มต้นจากการปรับไปสู่โหมดน้ำเย็นเพียง 10 – 20 วินาที ในระหว่างการอาบน้ำของคุณ แล้วปรับกลับมาที่โหมดน้ำอุ่นอีกครั้งหนึ่ง จนกระทั่งในท้ายที่สุด คุณสามารถอาบน้ำเย็นได้โดยตลอด
สก็อตต์ ทาวน์เซนด์ ผู้สอน WHM ผู้ได้รับใบอนุญาตในนิวซีแลนด์ เห็นด้วยกับวิธีค่อยๆ ทำความคุ้นเคยกับการอาบน้ำเย็นทีละน้อย ทั้งยังเพิ่มเติมว่า ขั้นตอนแรกคือการยอมรับว่ามันจะเย็น
“เมื่อคุณสัมผัสความเย็น ผิวหนังจะหดตัวเช่นเดียวกับระบบหัวใจและหลอดเลือดของคุณ ระบบประสาทส่วนกลางของคุณจะส่งสารไปยังสมองว่า ความเย็นเป็นความเครียด ซึ่งทำให้กลไกการต่อสู้ของคุณเริ่มทำงาน จากนั้นให้หายใจทางจมูกลึกๆ ช้าๆ เป็นการทำให้ร่างกายผ่อนคลาย เพื่อรับมือกับสภาพแวดล้อมแห่งความเครียดที่เกิดขึ้น”
ทาวน์เซนด์แนะนำให้ฝึกอาบน้ำเย็น 1 สัปดาห์ หรือใช้วิธีที่นุ่มนวลกว่าคือ ปรับมาสู่โหมดน้ำเย็น 30 วินาทีก่อนจะปรับกลับไปที่โหมดน้ำอุ่น เขาเชื่อว่าคนส่วนใหญ่ที่ฝึกได้ครบ 1 สัปดาห์แล้ว จะทำต่อไปอีก
“คนจะเริ่มติดเพราะมันทำให้พวกเขารู้สึกมีชีวิตชีวา”
